معرفی کتاب

 معرفى كتاب تشخيص افتراقى در اپتومترى و افتالمولوژى

Differential Diagnosis in Optometry and Ophthalmology 

اين كتاب چاپ دوم كتابى است كه حدود ١٥ سال پيش در سال ٢٠٠٢ به همين عنوان توسط دكتر على نورائى نژاد گردآورى شده است.

چاپ دوم اين كتاب بسيار تكميل تر، حرفه اى تر، كلينيكى تر و كاربردى تر مى باشد و علاوه بر ليست دسته بندى شده اى از تشخيص افتراقى از هر تظاهر چشمى به دسته بندى ليست بيماريهاى چشمى كه ممكن است تظاهرات مقايسه اى مشابهى هم داشته باشند، پرداخته است. بطور مثال اگر بيمارى با دوبينى به مطب شما مراجعه مى كند، ليست كاملى از تمام مواردى كه ممكن است علت اين دوبينى باشند، بصورت كاملأ دسته بندى شده اى در زير گروههاى مختلف ارائه مى شوند كه بتواند در تشخيص نهائى كار شما را تسهيل كند. همچنين اگر تظاهرات چشمى مشابهى در چند بيمارى وجود داشته باشد، تشخيص افتراقى بين اين تظاهرات مشابه براى حصول به تشخيص نهائى آن بيمارى خاص ارائه مى شود و بخاطر همين اين كتاب در نوع خودش منحصر به فرد مى باشد. اين موارد در ٢٢ فصل مجزا از قسمت قدامى چشم تا قسمت خلفى آن آمده است.

در فصل اول، تشخيص افتراقى "اربيت" و بيماريهاى مربوط به آن بوده و شامل موارد مهمى از بيماريها و تومورهاى اين بخش از چشم مى باشد.

در فصل دوم، تشخيص افتراقى " پلك" و بيماريهاى مربوط به آن بوده و موارد مهمى از التهابات پلكها را شامل مى شود. بطور مثال، علت شناسى افتادگى پلك (Ptosis) و التهابات لبه پلكها از مواردى مى باشند كه در اين بخش آورده شده است.

در فصل سوم، تشخيص افتراقى " سيستم اشكى" و بيماريهاى مربوط به آن بوده و موارد مهمى از جمله، التهابات غدد و مجارى اين سيستم را شامل مى گردد. علت شناسى و تشخيص افتراقى خشكى چشم نيز از موارد مهم ذكر شده در اين فصل است.

در فصل چهارم، تشخيص افتراقى " عضلات خارج چشمى و استرابيسم" مورد ارزيابى قرار مى گيرد و مواردى از انحرافات افقى و عمودى آشكار و مخفى چشم از يكديگر افتراق داده مى شوند. آنوماليهاى اعصاب چشمى در اين بخش از ديگر بيماريهاى مشابه تفريق داده شده و يافته هاى مربوط به هر يك، خلاصه مى شوند.

در فصل پنجم، تشخيص افتراقى " ملتحمه" و التهابات و عفونتهاى مربوط به آن مطرح شده و چگونگى تشخيص افتراقى آنها از يكديگر و يا بيماريهائى با نشانه هاى مقايسه اى يكسان ليست مى گردد. بطور مثال ليست كاملى از مواردى كه مى تواند به التهاب ملتحمه منجر شوند، در زيرگروههاى مختلف با توجه به نوع تأثيرگذارى آنها ارائه مى شود.

در فصل ششم، تشخيص افتراقى " اسكلرا و اپى اسكلرا" مطرح مى شود و چگونگى تفريق التهابات اين دو بخش از چشم از بخشهاى ديگر با تظاهرات مشابه ليست مى گردد.

در فصل هفتم، تشخيص افتراقى " قرنيه" بوده و به افتراق مواردى كه ممكن است با تظاهرات قرنيه اى در چشم نمايان شوند، مى پردازد. بطور مثال ليست كاملى از مواردى كه ممكن است باعث رشد عروق جديد بر روى قرنيه شوند، ارائه مى گردد تا شما بتوانيد آزمايشات تكميلى را براى تشخيص نهائى، هدفمند نمائيد. مثال ديگر موارديست كه باعث بزرگ شدن اعصاب قرنيه مى شوند.

در فصل هشتم، " فشار داخل چشمى و گلوكوم" مطرح مى شود و به تشخيص افتراقى گلوكوم و مواردى كه تظاهرات مشابه دارند، مى پردازد. همچنين داروهائى كه ممكن است باعث افزايش فشار چشم شوند، در اين فصل ليست مى گردند.

در فصل نهم، " اتاق قدامى" و بيماريهائى كه اين بخش از چشم را درگير مى كنند، مطرح شده و به تشخيص افتراقى بيماريهائى كه مى توانند باعث عفونت، التهاب، رشد عروق جديد، خونريزى و تغيير شكل ساختار اين بخش از چشم شوند، مى پردازد.

در فصل دهم، "مردمك" و مواردى كه باعث اختلال در آن مى شوند، بحث شده و اثرات داروها و بيماريها بر روى مردمك از يكديگر افتراق داده مى شوند. همچنين فلوچارتهاى هدفمند براى تشخيص افتراقى مواردى كه ممكن است باعث "آنيزوكوريا" شوند، ارائه مى گردند تا كار تشخيص نهائى تسهيل شود.

در فصل يازدهم، "عنبيه" و بيماريهائى كه ممكن است آن را متأثر سازند، ليست مى گردند. علتهاى موبوط به عدم وجود عنبيه، رشدعروق جديد بر روى عنبيه، پرخونى عنبيه، تغيير رنگ عنبيه، پيگمانتاسيون عنبيه، التهابات حاد و مزمن عنبيه، تومورهاى عنبيه و آتروفى عنبيه از جمله موارديست كه در اين فصل علت شناسى شده و از تظاهرات مشابه چشمى كه بوسيله بيماريهاى مختلف ممكن بوجود آيد، افتراق داده مى شوند.

در فصل دوازدهم، "التهابات داخل چشمى و Uveitis" مورد آناليز قرار مى گيرند تا بتوان مواردى كه ممكن است باعث التهابات داخل چشمى شوند، از يكديگر افتراق داده شوند. دراين بخش همچنين التهابات داخل چشمى كه ممكن است به علت اعمال جراحى ايجاد گردند از ساير مواردى كه موجب التهابات چشمى مى شوند، بصورت ليستى افتراق داده مى شوند.

در فصل سيزدهم، " عدسى" و بيماريهائى كه آن را تحت تأثير قرار مى دهند، ليست مى شوند به گونه اى كه ليستى از مواردى كه مى توانند باعث اختلال خاصى در عدسى شوند با توجه به نوع اختلالشان در بخشهاى مختلف ليست مى گردند.

در فصل چهاردهم، "زجاجيه" و مواردى كه ممكن است باعث تأثيرگذارى بر روى اين ساختار از چشم شوند، با توجه به نوع اثرگذارى آنها ليست مى شوند. بطور مثال، ليست كاملى از مواردى كه مى توانند باعث خونريزى در زجاجيه شوند، ارائه مى گردد.

در فصل پانزدهم، "شبكيه و كروئيد" و ليست كاملى از بيماريهائى كه آنها را تحت تأثير قرار مى دهند، ارائه مى گردد. با توجه به وسعت پراكندگى مواردى كه شبكيه و كروئيد را درگير مى كنند، اين فصل از بزرگترين فصول كتاب بوده و بخشهاى مربوط به عروق داخل چشمى را نيز دربر مى گيرد. بطور مثال مواردى كه ممكن است باعث ايجاد Soft exudates و Hard exudates گردند ليست شده اند تا شما را در تشخيص نهائى علت اين تظاهرات چشمى راهنمائى نمايند. همچنين بيماريهائى كه ممكن است باعث تظاهرات كلينيكى بر روى شبكيه و كروئيد شوند از يكديگر در اين فصل افتراق داده مى شوند. علتهاى جداشدگى شبكيه و كروئيد از موارديست كه در اين فصل ليست مى گردند. مواردى كه باعث تغيير در ساختار و يا شكل اين دو بخش خلفى از چشم مى شوند نيز در اين فصل با توجه به نوع اثرگذارى آنها افتراق داده مى شوند.

در فصل شانزدهم، از "عصب اپتيك" و بيماريهائى كه آن را متأثر مى كنند بحث شده و ليست كاملى از موارد التهابى، عروقى، وابسته به افزايش فشار داخل چشمى و يا داخل مغزى، وابسته به تحت فشار قرار گرفتن آن، وابسته به مواد غذائى و توكسينها، وابسته به ضربه و وابسته به تومورها آورده مى شوند. بطور مثال، ليست كاملى از مواردى كه موجب آتروفى عصب اپتيك مى گردند، در زيرگروههاى مختلف براى فهم آسانتر آورده شده است. همچنين بيماريهائى كه تظاهرات مشابهى بر روى عصب اپتيك مى گذارند در اين فصل از يكديگر تشخيص افتراقى داده مى شوند.

در فصل هفدهم، "اختلالات تطابقى" مورد آناليز قرار گرفته و ليست كاملى از مواردى كه ممكن است باعث اسپاسم تطابقى، فلج تطابقى، عدم كفايت تطابق و خستگى تطابقى در طولانى مدت شوند، ارائه مى گردد.

در فصل هجدهم، "بيمارى بهجت" مورد بحث قرار مى گيرد. با توجه به شيوع اين بيمارى در ايران و عوارض چشمى وابسته به آن كه با عوارضى در ساير نقاط بدن نيز همراه مى باشد، اين بيمارى از ساير بيماريهائى كه تظاهرات چشمى و يا غيرچشمى مشابه دارند، افتراق داده مى شود تا به تشخيص اين بيمارى كمك شود.

در فصل نوزدهم، "اختلالات بينائى" مورد تشخيص بوده و مواردى كه ممكن است باعث اختلالات بينائى شوند، از يكديگر افتراق داده مى شوند. بطور مثال ليست كاملى از مواردى كه ممكن باعث كاهش حدت بينائى شوند ارائه مى گردد. مواردى مانند علل دوبينى، كاهش ديد همراه با درد و يا بدون درد، شب كورى، آستيگماتيسم و كاهش بينائى گذرا از جمله موارديست كه در اين فصل علت شناسى مى شوند.

در فصل بيستم، " شكايات بينائى" مورد آناليز قرار مى گيرد. مواردى مانند Glare, Chromatopsia, Oscillopsia, Color blindness, Palinopsia, Visual agnosia و درد در اطراف چشم و سردرد از جمله موارد اين فصل مى باشند.

در فصل بيست و يكم، "موقعيت سر" و آنوماليهائى كه موجب قرارگرفتن سر، چانه و صورت در جهات غيرنرمال مى شوند، مورد تفريق قرار مى گيرند. بطور مثال ليست كاملى از تمام مواردى كه ممكن است باعث قرار دادن سر در جهات مختلف توسط بيمار شوند، ارائه مى گردد بطورى كه در هر زيرگروه، موارد بصورت تكميلى گروه بندى مى شوند.

در فصل بيست و دوم، "اختلالات ميدان بينائى" مورد آناليز قرار مى گيرند و ليست كاملى از عللى كه مى توانند باعث نوع خاصى از اختلالات ميدان بينائى شوند دسته بندى مى گردند. بطور مثال عللى كه باعث بزرگ شدن نقطه كور در ميدان بينائى مى شوند ليست مى گردند.

علاوه بر موارد فوق، اين كتاب، ١٣ ضميمه كاملأ كلينيكى و كاربردى دارد كه شما را تقريبأ از بكار بردن هر رفرنس ديگرى در مطب بى نياز مى كند و به عنوان رفرنسى كه روى ميز كارتان قرار بگيرد، تمامى موارد تشخيصى و درمانى مربوط به چشم را پوشش مى دهد. قسمتى از اين ضمائم عبارتند از: اطلاعات تكميلى در مورد عضلات چشم، اعصاب چشم، تستهاى چشمى، داروهاى چشمى، التهابات چشمى، تستهاى تشخيصى مربوط به قسمت قدامى چشم و چگونگى ارزيابى آنها و همچنين موارد مهم مربوط به لنزهاى اپتيكى و موارد وابسته به آنها و از جمله چگونگى حل مشكلات مربوط به تجويز عدسيهاى تدريجى. محدوده هاى داده هاى نرمال براى تستهاى مختلف چشمى و جداولى كه داده هاى مربوط به تجويز عدسيهاى چشمى و لنزهاى تماسى را شامل مى شود، محدوده هاى قابل تحمل در استاندارد ساخت عدسيهاى چشمى و همچنين بهداشت چشم نيز شامل اين ضمائم مى باشد.

براى تالیف و گردآورى اين كتاب توسط دكتر على نورائى نژاد حدود ٥ سال زحمت كشيده شده است و اميد است تا با بكارگيرى چنين منابعى بتوان قسمت مهم تشخيص در بيماريهاى چشمى را تسريع كرد.